De Wob is van toepassing op privaatrechtelijke ondernemingen als zij een publiekrechtelijke bevoegdheid uitoefenen
-
Ronald Olivier
Met behulp van de wet openbaarheid van bestuur (“Wob”) kunnen documenten worden opgevraagd bij bestuursorganen. Er zijn twee categorieën bestuursorganen:
- “a-organen”: dit zijn organen van publiekrechtelijke rechtspersonen. Bijvoorbeeld het college van burgemeester en wethouders van een gemeente of het college van gedeputeerde staten van een provincie.
- "b-organen”: dit zijn andere personen of colleges met enig openbaar gezag bekleed. Bijvoorbeeld de garagehouder die als APK-keurder is erkend.
In haar uitspraak van 24 mei 2017 (ECLI:NL:RVS:2017:1350) oordeelt de Afdeling dat NMI Certin een b-orgaan is en dat de Wob dus van toepassing is.
Uitspraak Afdeling
De Afdeling overweegt dat openbaar gezag in beginsel alleen bij wettelijk voorschrift kan worden toegekend.
Aan het Nederlands Meetinstituut NMi N.V. is de bevoegdheid toegekend om snelheidscontrolemeters van de politie te onderzoeken, en als deze aan de eisen voldoen een verklaring af te geven (artikel 22 Besluit bewapening en uitrusting politie jo. artikel 1 Regeling meetmiddelen politie).
De Afdeling overweegt dat de bevoegdheid publiekrechtelijk van aard is, omdat de snelheidscontrolemeter niet mag worden gebruikt zonder verklaring van het Nederlands Meetinstituut NMi N.V. Gelet daarop is het Nederlands Meetinstituut NMi N.V. volgens de Afdeling een b-orgaan.
Vervolgens doet zich de bijzonderheid voor dat deze bevoegdheid inmiddels wordt uitgeoefend door NMi Certin. NMi Certin was, zo blijkt uit de uitspraak, een dochter van NMi B.V. NMi B.V. is weer een gewijzigde rechtsvorm van het Nederlands Meetinstituut N.V. Met verwijzing naar een brief van de minister van Economische Zaken uit 1995 overweegt de Afdeling dat NMi B.V. het accrediterings- en keuringswerk door haar dochter NMi Certin mag laten uitvoeren. De Afdeling overweegt vervolgens dat de minister ermee heeft ingestemd dat de bevoegdheid uit artikel 1 Regeling meetmiddelen politie door NMi Certin wordt uitgeoefend.
De Afdeling overweegt dat waar in de Regeling meetmiddelen politie Nederlands Meetinstituut N.V. staat NMi Certin moet worden gelezen. Dit leidt tot de conclusie dat NMi Certin een b-orgaan is en de Wob op NMi Certin van toepassing is.
Afronding
Ook privaatrechtelijke ondernemingen kunnen onder de reikwijdte van de Wob vallen. Dat is weliswaar niet nieuw, maar deze uitspraak illustreert wel mooi dat ook voor het bestuursorgaan zelf niet altijd duidelijk is dat het een bestuursorgaan is. Die situatie kan zich bijvoorbeeld voordoen als, zoals ook in deze zaak speelde, de wettelijke bevoegdheid niet wordt gebruikt (NMi Certin toetst volgens de uitspraak in de praktijk niet aan de Regeling meetmiddelen politie, maar aan een nog niet in werking getreden concept regeling). Ook toebedeelde bevoegdheden die niet (meer) worden gebruikt, kunnen er dus toe leiden dat een privaatrechtelijke onderneming wordt aangemerkt als bestuursorgaan en de Wob op deze onderneming van toepassing is.
