Wat is de Wkb?

Met de Wkb verschuift de toets op de technische bouwkwaliteit en het toezicht hierop voor eenvoudige bouwwerken naar een private kwaliteitsborger. Het idee achter de wet is om aannemers meer verantwoordelijkheid te geven voor de kwaliteit van hun werk (hun aansprakelijkheid wordt uitgebreid). Hierdoor zouden bouwfouten en gebreken in de constructie worden verminderd, met als uiteindelijk doel het vertrouwen in de bouwsector te vergroten. De gemeente blijft bevoegd gezag.

Uitstel?

Samen met het besluit over de inwerkingtredingsdatum van de Omgevingswet is in maart dit jaar besloten over de inwerkingtredingsdatum van de Wkb; deze staat momenteel op 1 januari 2024. Onlangs heeft de Eerste Kamer toch (weer) om uitstel gevraagd voor de invoering van de Wkb. Dit vanwege:

1) zorgen over de complexiteit van de wet en de mogelijke administratieve lasten voor de betrokken partijen én

2) daarnaast wordt meer tijd nodig geacht om de effectiviteit van de wet grondig te kunnen evalueren voordat deze van kracht wordt.

Omgevingswet zonder Wkb?

De Omgevingswet en de Wkb zijn (tekstueel) op elkaar ingespeeld. De inwerkingtreding van de Wkb is dan ook niet voor niets meermaals uitgesteld vanwege de uitgestelde inwerkingtreding van de Omgevingswet. Een mogelijkheid lijkt nu echter te zijn dat op 1 januari a.s. de Omgevingswet wel in werking treedt, maar de Wkb (nog) niet. Wat betekent dit?

Als de Omgevingswet in werking treedt zonder dat de Wkb van kracht is, kan dit enkele gevolgen hebben voor de bouwsector. Er kan bijvoorbeeld een tijdelijk hiaat ontstaan in de van toepassing zijnde regelgeving met betrekking tot bouwkwaliteit en de verantwoordelijkheden van aannemers. De Wkb beoogt aannemers meer verantwoordelijkheid te geven voor de kwaliteit van hun werk en introduceert een nieuw systeem van kwaliteitsborging. Zonder de Wkb zou de sector moeten terugvallen op de bestaande regelgeving en systemen, iets waar de Omgevingswet geen rekening mee heeft gehouden.

Een ander mogelijk gevolg is dat er verwarring en onzekerheid ontstaat in de bouwsector. De Omgevingswet heeft betrekking op een breed scala aan aspecten, waaronder ruimtelijke ordening, vergunningverlening en milieubescherming. Het ontbreken van de Wkb kan leiden tot onduidelijkheid over welke regels en procedures van toepassing zijn op het gebied van bouwkwaliteit. Dit kan leiden tot interpretatieverschillen en inconsistenties in de naleving van bouwvoorschriften, wat op zijn beurt de bouwkwaliteit en het vertrouwen in de sector kan ondermijnen.

De exacte consequenties zijn uiteraard nu (nog) niet te voorspellen. Het is mogelijk dat er alternatieve maatregelen en regelingen worden geïmplementeerd om de bouwkwaliteit te waarborgen en de verantwoordelijkheid van aannemers te verduidelijken; als dat gebeurt wordt het bovenstaande uiteraard ondervangen. Wat op dit moment al wel te zeggen valt is dat het cruciaal is dat er duidelijke en consistente richtlijnen worden vastgesteld en dat alle betrokken partijen goed worden geïnformeerd over de geldende regels en procedures.

Als het aan Hugo de Jonge ligt zal de Wkb overigens nog steeds op 1 januari 2024, samen met de Omgevingswet, in werking treden, zo laat hij weten in een brief aan de Eerste Kamer van vandaag (17 juli 2023). In zijn brief reageert De Jonge ook negatief op het voorstel van de Eerste Kamer om dan in ieder geval een overgangsperiode in te bouwen waarin initiatiefnemers zowel onder het oude als nieuwe stelsel bouwactiviteiten kunnen indienen. Dit acht hij niet wenselijk vanwege de vermeende administratieve lastendruk en onduidelijkheid.

Bent u een bestuursorgaan en heeft u vragen over uw verantwoordelijkheden met betrekking tot de Wkb? Of bent u een initiatiefnemer en vraagt u zich af wat er voor u zal veranderen bij het aanvragen van een aanvraag voor een technische bouwactiviteit? Of heeft u andere vragen over de Wkb? Neem dan contact op met Joyce van der Holst.